Câu chuyện từ những bức tranh đá núi lửa

Quần thể khu du lịch tâm linh Tam Chúc hiện tại gồm có Tháp Ngọc, điện Tam Thế, điện Pháp Chủ, điện Quan Âm, vườn cột kinh và cổng tam quan. Những ngôi điện đều được xây theo lối kiến trúc đình chùa đặc trưng Việt Nam với kết cấu cột, dầm, xà, mái cong bằng bê tông cốt thép sơn giả gỗ. Nhưng điểm khác biệt  là các ngôi điện thờ có diện tích rất rộng, đều từ 3.000 – 5.400m2, cao từ trên 30 – 39m; các bức tượng được thờ ở đây đều bằng đồng nguyên khối nặng từ 85 – 150 tấn. 

Và điểm nhấn hấp dẫn cho du khách khi đến với khu tâm linh chùa Tam Chúc chính là 12.000 bức tranh bằng đá núi lửa miêu tả các sự tích của đức Phật do các nghệ nhân Indonesia tạo tác được ghép trên toàn bộ bề mặt tường phía trong cả 3 ngôi đại điện. Được khai thác từ núi lửa đã ngừng hoạt động, màu của đá núi lửa như màu cháy của gạch nung già lửa, làm cho những bức tranh vẻ trầm mặc, cổ kính. Đá núi lửa có độ xốp, không quá nặng thuận lợi khi chế tác các họa tiết, chi tiết phức tạp và tinh xảo. Ngược lại vật liệu này lại rất rắn chắc và bền mãi với thời gian. 

Điện Tam Thế là tòa đại điện lớn nhất. Bước qua hàng cửa gỗ chạm lộng tinh xảo, phía trước là ba pho Tam Thế đại diện cho quá khứ, hiện tại và vị lai (chưa đến thuộc về tương lai). Trên các bức tường của điện Tam Thế là những bức phù điêu về cõi Niết Bàn – chốn bồng lai tiên cảnh, nơi ẩn chứa những vẻ đẹp chân, thiện, mỹ mà con người hằng mong ước. 

Mỗi bức tường của điện Tam Thế mang một chủ điểm được sắp xếp rất khoa học. Bước vào cửa điện, đi một vòng từ trái qua phải theo chiều kim đồng hồ những câu chuyện sẽ dần dần được tái hiện. Bức tranh đầu tiên bên trái là Bánh xe Pháp Luân với đủ các cảnh giới theo triết lý Phật giáo. Trung tâm là hình ảnh ngọn lửa Tam muội – như nhắc nhở con người hãy tránh xa Tham – Sân – Si, xung quanh là hình ảnh 6 cõi luân hồi: Cõi trời, cõi thần, cõi người, cõi súc sinh, cõi ngạ quỷ, cõi địa ngục. Tiếp đến là hình ảnh ở cõi Niết Bàn: Mùa màng tốt tươi, con người vui vẻ đẹp đẽ, những buổi nhạc hội ở Thiên đường… Niết Bàn là cõi của những vị Phạm Thiên Đế Thích rất thanh tịnh và an lạc, bức tranh thể hiện các vị ngoảnh mặt trước những cám dỗ đời thường.

Ba bức tranh khổng lồ với diện tích mỗi bức hàng trăm mét vuông ở chính giữa lưng điện Tam Thế là những hình ảnh đức Phật thuyết pháp, đức Phật ngồi thiền, phía trên là các thiên thần, các tiên nữ đàn ca múa hát rất sinh động. Các bức tranh bên phải tường của Điện Tam Thế chia thành 3 khu vực: Một số bức tranh nói về công đức và sự thần thông của Bồ Tát Phổ Hiền khi ngài phóng sinh động vật, bố thí thóc gạo, nước uống cho người đói khát; một bức tranh khác nói về sự thần thông và từ bi của Bồ Tát Di Lặc khi ngài hiện thân là Bích Chi Phật thuyết pháp cho Hộ Pháp, cứu rỗi những người lầm lỡ, phóng thích tù nhân khỏi địa ngục, cứu đoàn thương nhân đắm tàu; bức tranh cuối cùng nói về sự cao siêu vô lượng của đức Phật khi tất cả các vị thần, các vị Bồ Tát mười phương đều cung kính trước đức Phật.

Điểm nhấn trong điện Pháp Chủ là 4 bức phù điêu khổng lồ bao trùm toàn bộ các bức tường, mỗi bức phù điêu nói về một giai đoạn bước ngoặt trong cuộc đời đức Phật Thích Ca Mâu Ni từ khi Ngài Đản sinh, thành Đạo, thuyết Pháp cho tới khi nhập Niết Bàn. Ngắm những bức phù điêu này trong không gian trầm mặc, tĩnh lặng của ngôi đại điện ta như thấy đức Phật hiển linh, hình ảnh ấy, cảm xúc ấy hòa quyện với cảnh sắc trời mây non nước nơi đây sẽ mang đến nhiều điều thi vị cho du khách khi đến với Tam Chúc.

Điện Quan Âm là một kho tàng phong phú với những tích chuyện cổ vô cùng sâu sắc về tấm lòng từ bi, nhân hậu của đức Phật cứu độ chúng sinh, thể hiện qua các lần ứng thân của đức Phật khi Ngài đã trải qua vô số kiếp luân hồi. Khi thì Ngài hiện thân thành chú voi hy sinh thân mình nhảy xuống vách núi để  làm thức ăn cho dân làng đói phía dưới; có khi hiện thân thành chú thỏ sẵn sàng nhảy vào lửa để cứu người Bà-la-môn khỏi chết đói trong rừng; khi là một vị vua từ bi sẵn sàng xẻ thịt cánh tay mình để cho quạ ăn thịt cứu bầy chim sẻ… 

Bên cạnh những bức tranh kể các câu chuyện cổ còn có bức tranh kể về sự tích Quan Thế Âm Bồ Tát rất gần gũi với người dân Việt Nam. Trung tâm của các bức tranh là tượng khắc nổi của Phật Quan Âm với hình ảnh quen thuộc trong các ngôi chùa nổi tiếng như Chùa Phật Tích, Chùa Hương: Quan Âm Thiên Thủ Thiên Nhãn, Quan Âm Tọa Sơn, Quan Âm Quá Hải và Quan Âm Tống Tử. Đây là 4 bức tranh đặc biệt được tạo tác trên nền phong cảnh thiên nhiên đẹp như thơ của Tràng An và Tam Chúc.

Ngoài 3 đại điện được xây dựng theo triền núi thoải dần xuống thì trên đỉnh núi Thất Tinh còn tọa lạc ngôi Tháp Ngọc. Ngôi tháp có chiều cao 15m được xây dựng hoàn toàn bằng các phiến đá đỏ Granit lấy từ Ấn Độ. Điều đặc biệt để ghép các phiến đá này, các nghệ nhân Ấn Độ không dùng bất cứ một loại vật liệu kết dính nào. Tháp có 3 tầng mái cong, diện tích 36m2, trong tháp đặt pho tượng bằng đá ngọc nặng 4,9 tấn. Tại Tháp Ngọc, Doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường còn dự định sẽ đặt tại đây 7 viên đá thiên thạch mà ông vừa đấu giá mua được. 

Cổng Tam quan nội trước bến thuyền Tam Chúc cũng được xây theo lối kiến trúc cổ truyền, có 3 tầng mái cong. Tại cổng Tam quan điều đặc biệt đầu tiên du khách tiếp cận là chiếc vạc bằng đồng đen. Chiếc vạc rất lớn được đúc phỏng theo vạc Phổ Minh – một trong An Nam tứ đại khí - xung quang vạc có các hình ảnh được chạm khắc như: Quần thể chùa Bái Đính; bến thuyền Tràng An - Ninh Bình; quần thể chùa Tam Chúc; hành cung Vũ Liêm nhà Trần 1285; Di sản thiên nhiên thế giới Tràng An - Ninh Bình; chùa Song Tử Tây trên quần đảo Trường Sa – Khánh Hòa; bức tượng khắc nổi và tiểu sử của Thiền sư Nguyễn Minh Không – vị sư tổ đầu tiên chùa Bái Đính.

Bước qua cổng Tam quan đồ sộ, chiêm ngưỡng chiếc vạc khổng lồ, trước mắt du khách sẽ là vườn cột kinh rộng lớn. Đây là ý tưởng doanh nghiệp lấy từ cột kinh Phật - Bảo vật quốc gia tại chùa Nhất Trụ - Ninh Bình. Khoảng sân từ Tam quan tới điện Quan Âm, giai đoạn đầu vườn cột kinh sẽ có 32 cột kinh được dựng tại đây. Các cột kinh đều được làm bằng đá xanh Thanh Hóa, cao 13,5m, rộng khoảng 2m, mỗi cột nặng khoảng 200 tấn. Đế cột là khối đá tròn được tạo hình cánh sen xung quanh, phía trên phần thân cột là một đấu cột hình lục giác, phía trên đấu cột là một bát đỡ một nụ sen. Những lời Phật dạy sẽ được khắc lên những cột kinh này để nhắc nhở thế hệ hiện tại cũng như mai sau tu nhân tích đức góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp và cuộc sống phồn vinh./.