Bộ sưu tập 11 khẩu súng thần công thành Điện Hải được đề nghị công nhận là báu vật quốc gia

Theo đó, Bộ sưu tập gồm 11 khẩu súng thần công thành Điện Hải, chất liệu gang, được đúc và sử dụng trong khoảng đầu thời Nguyễn, giai đoạn 1802-1860 (thế kỷ XIX), là hiện vật gốc, độc bản, có hình thức độc đáo, gắn liền với di tích lịch sử cấp quốc gia thành Điện Hải và sự kiện quân dân Đà Nẵng mở đầu cuộc kháng chiến chống liên quân Pháp - Tây Ban Nha xâm lược dưới sự chỉ huy của danh tướng Nguyễn Tri Phương (1858-1860). Bộ sưu tập này được phát hiện dưới lòng đất thuộc di tích thành Điện Hải và khu vực bên ngoài thành trong những năm 1979, 1991, 1993, 1997, 2005, 2007 và năm 2008.

Sử sách ghi lại rằng, vua nhà Nguyễn đã trang bị cho pháo đài thành Điện Hải 30 ụ súng đại bác cỡ lớn. Số lượng súng thần công trang bị cho thành Điện Hải được ghi trong Khâm định đại nam hội điển sự lệ (quyển 254) gồm: bốn khẩu đại luân xa thảo nghịch đại tướng quân, 22 súng gang Hồng y, một súng đồng Vũ công phá địch đại tướng quân...

Ông Huỳnh Đình Quốc Thiện, Giám đốc Bảo tàng Đà Nẵng khẳng định, 11 khẩu thần công hiện đang trưng bày, lưu giữ tại Bảo tàng Đà Nẵng là những hiện vật nguyên gốc, là những cỗ thần công được triều Nguyễn đúc và cấp phát, bổ sung cho hệ thống phòng thủ tại Đà Nẵng từ năm 1823 - 1847. Những khẩu thần công này từng là nỗi sợ hãi của liên quân Pháp - Tây Ban Nha khi tiến vào vịnh Đà Nẵng, hòng thực hiện chiến thuật đánh nhanh thắng nhanh vào năm 1858. Bộ sưu tập có ý nghĩa cực kỳ to lớn đối với lịch sử Đà Nẵng nói riêng và Việt Nam nói chung khi gắn liền với những ngày đầu chống thực dân Pháp xâm lược.

Học sinh Đà Nẵng tìm hiểu lịch sử từ những khẩu súng thần công.

Bộ sưu tập súng thần công thành Điện Hải có được hôm nay đã phải trải qua một khoảng thời gian dài ẩn mình trong lòng đất vì bom đạn chiến tranh. Tư liệu của Bảo tàng Đà Nẵng ghi lại từng mốc thời gian cụ thể để đưa những cây súng thần công trở về vị trí lịch sử: Cụ thể, ngày 12-4-2007, trong lúc thi công nâng cấp, tôn tạo di tích lịch sử thành Điện Hải, khẩu thần công có chiều dài 2,7 m, đường kính nòng ngoài rộng 23 cm và phần đáy rộng 42 cm đã phát lộ dưới lòng đất sâu. Ngày 30-7-2008, khi đang san lấp mặt bằng để xây dựng bảo tàng Đà Nẵng, đơn vị cơ giới tiếp tục phát hiện ngay giữa lòng di tích khẩu thần công có chiều dài 1,4 m, đường kính nòng rộng 24 cm và đường kính đáy rộng 34 cm. Tương tự, chín khẩu thần công khác cũng được tìm thấy trong quá trình tu bổ, khai quật thành Điện Hải và vùng phụ cận vào các năm 1975, 1991, 1993, 2005, 2007.

Bộ sưu tập súng thần công thành Điện Hải hiện được trưng bày tại thành Điện Hải Đà Nẵng - Di tích lịch sử cấp quốc gia của Việt Nam. Qua bao thăng trầm của lịch sử, trước sự bào mòn của thời gian, nhưng sự uy nghi luôn hiện hữu trên mỗi khẩu súng, như gạch nối giữa lịch sử dân tộc Việt Nam, minh chứng cho bao thế hệ hôm nay và mai sau về một thời hào hùng của dân tộc. Và mỗi ngày, nơi đây lại đón hàng trăm lượt du khách tham quan, đặc biệt là học sinh Đà Nẵng đến với bảo tàng để tìm hiểu lịch sử qua những khẩu súng thần công thành Điện Hải.