Sau 2 năm chuẩn bị hoàn thiện các khuyến cáo của UNESCO về bảo tồn, hồ sơ quản lý di sản, điều chỉnh ranh giới, tại kỳ họp thứ 40 của ủy ban Di sản thế giới vừa được tổ chức tại Thổ Nhĩ Kỳ, các cơ quan tư vấn, chuyên gia UNESCO, thành viên ủy ban Di sản thế giới nhất trí ủng hộ, đề xuất thông qua. Tuyên bố giá trị nổi bật toàn cầu của Quần thể danh thắng Tràng An. Đây được coi là sự ghi nhận chính thức các giá trị văn hóa và thiên nhiên thế giới của Tràng An trên phạm vi toàn cầu.

Bảo vệ thành công báo cáo bảo tồn và kế hoạch quản lý

Tại kỳ họp 40 của ủy ban Di sản thế giới tổ chức tại Thổ Nhĩ Kỳ, đoàn công tác của UBND tỉnh do đồng chí Đinh Chung Phụng, TVTU, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh làm trưởng đoàn ngay khi tới hội nghị đã lên chương trình tổ chức tiếp xúc với hai cơ quan tư vấn là IUCN và ICOMOS, bộ phận thư ký phụ trách khu vực Châu á Thái Bình Dương và các nước thành viên ủy ban Di sản như Philipin, Indonesia, Phần Lan, Li-băng…Sau khi nghe đoàn công tác giải thích một số thông tin đánh giá, khuyến nghị còn chưa chính xác và hoạt động kinh doanh, phát triển du lịch trong vùng di sản, các chuyên gia UNESCO và các thành viên ủy ban Di sản thế giới đã hiểu và nhất trí ủng hộ Tràng An. Do đó, một số khác biệt trong báo cáo đánh giá và dự thảo quyết định khuyến nghị của ủy ban Di sản thế giới đã được thu hẹp hoặc loại bỏ.

Ngày 14-7 trong phiên họp về công tác quản lý bảo tồn, ủy ban Di sản thế giới đã quyết định sửa đổi đối với công tác bảo tồn và kế hoạch quản lý di sản Tràng An, bao gồm việc bỏ khuyến nghị trong dự thảo về hoạt động leo núi và du lịch thể thao mạo hiểm, vì hoạt động này trong thực tế không được phép và khuyến khích ở Tràng An. Đồng thời bổ sung một mục mới nhằm ghi nhận và đánh giá cao nỗ lực của tỉnh trong việc thực hiện khuyến nghị của UNESCO như việc điều chỉnh ranh giới di sản, tổ chức hội thảo quốc tế tham vấn về kế hoạch quản lý. Đây là kết quả của công tác tiếp xúc, giải trình và thuyết phục các cơ quan tư vấn và chuyên gia UNESCO ủng hộ.

Đối với kế hoạch quản lý, về cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu quản lý đối với các di sản thiên nhiên, địa chất, địa mạo và di tích lịch sử văn hóa. Tuy nhiên đối với nội dung quản lý bảo vệ các di tích khảo cổ và quản lý du lịch, ủy ban Di sản thế giới tiếp tục yêu cầu nâng cao năng lực quản lý, có biện pháp đảm bảo, tránh tình trạng quá tải khách du lịch, thiết lập hệ thống kiểm kê, lưu giữ hiện vật, giám sát theo dõi và bảo vệ các di tích khảo cổ học và nộp báo cáo kết quả thực hiện các nội dung trên để ủy ban Di sản thế giới xem xét vào kỳ họp lần thứ 42 năm 2018.

Điều chỉnh ranh giới và tuyên bố giá trị nổi bật toàn cầu

Tại kỳ họp lần thứ 40 của ủy ban Di sản thế giới, do làm tốt công tác chuẩn bị báo cáo giải trình, phối hợp chặt chẽ với Ban thư ký và các cơ quan tư vấn của UNESCO trước, trong kỳ họp, nên báo cáo điều chỉnh ranh giới di sản và Tuyên bố giá trị nổi bật toàn cầu của Quần thể danh thắng Tràng An đã được đưa vào chương trình chính thức của kỳ họp. Những nội dung này cơ bản đã được các cơ quan tư vấn, chuyên gia UNESCO, thành viên ủy ban Di sản thế giới nhất trí ủng hộ, đề xuất thông qua.

Trên cơ sở báo cáo thẩm định và đánh giá của IUCN và ICOMOS, dự thảo quyết định 40 COM 8B.36 của ủy ban Di sản thế giới hoàn toàn nhất trí và dự kiến điều chỉnh ranh giới di sản Quần thể danh thắng Tràng An như đề nghị của tỉnh: Bổ sung thêm 54 ha vào diện tích vùng lõi của khu di sản (từ 6.172 ha lên 6.226 ha), trong đó bao gồm khu vực núi chùa Bái Đính cổ. Vùng đệm hầu như được giữ nguyên, chỉ thu hẹp một phần diện tích nhỏ để mở rộng vùng lõi di sản. Ranh giới ngoài vùng đệm được giữ nguyên.

Đối với Tuyên bố giá trị nổi bật toàn cầu, theo ông Bùi Văn Mạnh, Phó Giám đốc Ban Quản lý Quần thể danh thắng Tràng An, thành viên đoàn công tác: Tuyên bố đã được các cơ quan tư vấn UNESCO và Ban thư ký thẩm định, chỉnh sửa và nhất trí đề nghị ủy ban Di sản thế giới xem xét thông qua. Trong dự thảo quyết định số 40 COM 8B.50, ủy ban Di sản thế giới dự kiến sẽ thông qua Tuyên bố giá trị nổi bật toàn cầu của Quần thể danh thắng Tràng An gồm 3 tiêu chí:

Tiêu chí (V): Tràng An là địa danh nổi bật ở Đông Nam á và có ý nghĩa toàn cầu trong việc minh chứng cách thức con người sớm tương tác với cảnh quan thiên nhiên và thích ứng với những biến động lớn của môi trường trong giai đoạn hơn 30.000 năm.

Tiêu chí (vii): Cảnh quan tháp karst Tràng An là một trong những khu vực đẹp và ngoạn mục nhất thuộc loại này trên thế giới. Thống trị cảnh quan là các tháp đá vôi hùng vĩ cao tới 200m với tấm thảm rừng phủ lên trên, ở nhiều chỗ các tháp đá vôi này nối liền nhau, vây kín các trũng sâu, nơi có các đường nước thông nhau qua vô số các hang động ngầm.

Tiêu chí (viii): Tràng An là một di sản địa chất tuyệt vời, thể hiện các giai đoạn cuối cùng của quá trình tiến hóa cảnh quan karst trong môi trường nhiệt đới ẩm rõ hơn bất kỳ nơi nào trên trái đất.

Cũng theo ông Bùi Văn Mạnh: Theo kế hoạch tại kỳ họp, ngày 18-7, ủy ban Di sản thế giới sẽ xem xét thông qua quyết định phê duyệt điều chỉnh ranh giới khu di sản thế giới Quần thể danh thắng Tràng An và Tuyên bố giá trị nổi bật toàn cầu. Tuy nhiên, do đảo chính và bất ổn chính trị tại Thổ Nhĩ Kỳ, UNESCO chuyển việc phê duyệt hai nội dung này vào tháng 10-2016. Việc thông qua Tuyên bố giá trị nổi bật toàn cầu được coi là sự ghi nhận chính thức các giá trị văn hóa và thiên nhiên thế giới của Quần thể danh thắng Tràng An trên phạm vi toàn cầu.

Những kết quả mà Đoàn công tác của UBND tỉnh Ninh Bình đã thực hiện tại kỳ họp lần thứ 40 của ủy ban Di sản thế giới đã thể hiện trách nhiệm và cố gắng của tỉnh trong việc thực hiện và hoàn thành đầy đủ các khuyến nghị của ủy ban Di sản thế giới trong thời gian chưa đầy 1 năm. Đồng thời đây cũng là cơ sở để tỉnh Ninh Bình nói riêng, nước Việt Nam nói chung đóng góp vào việc gìn giữ các giá trị về văn hóa, thiên nhiên trên toàn cầu./.