Dân dã món "chẻo" ngày đông của Nghệ An

Làm món chẻo khá đơn giản, có thể nói thời vụ nào, lúc nào cũng làm được. Nhưng người dân quê thường làm chẻo vào những ngày đông vì đây là thời điểm giáp hạt, thức ăn khó tìm nên món chẻo trở thành món trụ cột trong bữa ăn gia đình thuở ấy. Nguyên liệu chủ yếu là lạc nhân, vừng rang chín vàng, đem giã nhỏ. Những tép sả xắt nhỏ, rang lên. Thịt ba rọi xắt miếng nhỏ, dài rang lên cho săn. Tất cả cho vào nồi đất, đảo trộn chung cùng mật mía (sau này hiện đại hơn là cho đường cát vào) và bắc lên bếp than hồng với lửa liu riu.

Trong quá trình đun nấu, cần đảo đều nồi chẻo và nêm một chút bột ngọt, muối. Một mùi thơm ngào ngạt dậy lên, mới thoảng qua đã thèm chảy nước miếng, muốn thử ngay một miếng tức thì. Mùi thơm của lạc, của vừng quyện cùng mùi mật mía, mùi sả và mùi thịt ba chỉ sao mà hấp dẫn. Khi nồi chẻo trở nên sền sệt, sánh lại là lúc chẻo chín.

Chẻo để nguội càng thơm. Bữa cơm ngày đông, gió mùa hun hút thổi, ngồi bên mâm cơm, cả nhà quây quần thật ấm cúng. Chẻo ăn kèm với rau kinh giới thì tuyệt vời. Vị thơm của kinh giới, vị bùi của lạc, vị thơm của vừng, vị cay thơm của sả hòa hợp cùng nhau, ngon đến lạ kỳ. Chắc trên đời sinh ra thứ rau kinh giới là chỉ dành riêng cho kèm món chẻo. Hoặc chuối xanh xắt miếng, chấm chẻo thì cũng ăn cơm no lúc nào không biết.

Cùng với những thứ nguyên liệu trên, sau này người ta làm chẻo để chấm món bún thịt nướng cũng vô cùng đậm đà, hấp dẫn...

Thật không đâu bằng hương vị quê nhà, dẫu đi xa hàng chục năm nhưng hương vị của món chẻo ngày đông không thể nào phai mờ trong nỗi nhớ...