Homestay- dịch vụ du lịch hiệu quả ở Tả Phìn (Lào Cai)

Đặc biệt, dân tộc Dao đỏ đã quần tụ và lập nghiệp ở Tả Phìn từ rất lâu đời, họ tập trung chủ yếu ở thôn Sả Xéng. Trước đây, kinh tế của người Dao ở đây dựa vào sản xuất nông nghiệp là chính, việc làm thêm các nghề thủ công truyền thống: dệt vải, làm rèn, làm mộc, đan lát... thường vào những lúc nông nhàn.  

Từ khi Tả Phìn được UBND tỉnh quy hoạch thành điểm tham quan du lịch nằm trong tour du lịch Sa Pa - Tả Phìn, đã tạo cho người dân địa phương cơ hội mới. Từ chỗ chưa biết đến du lịch là gì, cách làm du lịch như thế nào, bởi bao đời nay họ vốn chỉ quen với công việc cuốc nương, làm ruộng. Nhưng rồi, người Dao ở đây đã dần học cách làm du lịch, bước đầu biết khai thác các giá trị văn hoá hoá truyền thống thành những sản phẩm du lịch.

Một trong những dịch vụ du lịch hoạt động có hiệu quả và mang lại nguồn thu nhập cao cho người dân địa phương là mô hình nhà nghỉ lưu trú (homestay) cho khách du lịch qua đêm tại gia đình. Thời gian đầu, xã chỉ có một vài hộ làm dịch vụ này, về sau, lượng khách du lịch có nhu cầu nghỉ qua đêm tại địa phương ngày càng nhiều đã tạo điều kiện cho nhiều gia đình trong xã làm dịch vụ mới này. Hiện nay, toàn xã đã có gần 20 hộ gia đình đăng ký kinh doanh làm dịch vụ nhà nghỉ lưu trú qua đêm cho khách du lịch. Các gia đình làm dịch vụ homestay ở đây chủ yếu tận dụng những ngôi nhà truyền thống sẵn có, bỏ thêm ít vốn để mua sắm các đồ dùng như: chăn, màn, đệm và xây dựng nhà vệ sinh. Các gia đình làm dịch vụ nhà nghỉ qua đêm cho khách du lịch ở Tả Phìn vẫn còn giữ được các mẫu nhà truyền thống của người Dao. Họ nhận thấy những giá trị văn hóa, từ đó luôn có ý thức bảo tồn gìn giữ; đồng thời coi đây là tài sản vô giá để có thể khai thác và biến di sản văn hoá này thành sản phẩm du lịch, góp phần tăng nguồn thu nhập cho gia đình. Trung bình mỗi hộ gia đình làm dịch vụ homestay có mức thu nhập từ 1 - 1,5 triệu đồng/tháng, đặc biệt vào mùa du lịch, có gia đình thu nhập 2 - 3 triệu đồng/tháng như gia đình: bà Lý Mẩy Chạm, anh Lý Phủ Quắng, Lý Phủ Chiêu. Theo bà Lý Mẩy Chạm cho biết, thời gian đầu, khi các gia đình mới bắt tay vào làm dịch vụ này còn rất nhiều bỡ ngỡ, chưa biết cách làm. Có khách du lịch đến muốn xin nghỉ trọ qua đêm, gia đình còn không cho ngủ sợ ảnh hưởng đến phong tục tập quán, vì theo phong tục của người Dao đỏ, những gia đình có bàn thờ tổ tiên thì tuyệt đối không cho khách du lịch là nam - nữ ngủ chung trong nhà. Về sau này, thấy đây là dịch vụ có thể mang lại nguồn thu nhập đáng kể, thì một số gia đình mới bắt đầu cho khách nghỉ lại qua đêm tại nhà. Nhưng do chưa biết cách làm, nên thời gian đầu lượng khách nghỉ qua đêm còn rất ít. Nhờ được tham gia các lớp tập huấn về nghiệp vụ du lịch mà các gia đình đã từng bước nâng cao chất lượng phục vụ. Bên cạnh đó, một số gia đình còn tự mày mò, đi học cách làm của những hộ có kinh nghiệm ở Bản Hồ về áp dụng như: việc giữ gìn môi trường, đầu tư thêm chiếu, chăn, nhà vệ sinh, trang trí nhà cửa cho gọn gàng. Nhờ đó, ngày càng có nhiều khách du lịch nghỉ lại các gia đình trong xã. Ngoài nguồn khách đến tự do, các gia đình làm dịch vụ nhà nghỉ lưu trú cho khách du lịch đã dần chuyên nghiệp hơn, họ đã chủ động đi liên hệ với các công ty lữ hành du lịch để đưa khách về nghỉ tại gia đình. Các gia đình có mối liên hệ tốt với các công ty lữ hành du lịch luôn có từ 650 - 700 khách/tháng nghỉ lại. Ngoài dịch vụ nhà nghỉ, họ còn làm thêm một số dịch vụ khác để phục vụ khách du lịch như: dẫn khách tham quan làng bản, giới thiệu phong tục tập quán, đời sống sản xuất của người dân địa phương; dịch vụ tắm lá thuốc và các hoạt động biểu diễn văn nghệ truyền thống do các chàng trai, cô gái người Dao đỏ ở đây biểu diễn phục vụ nhu cầu du khách; bán các sản phẩm thổ cẩm truyền thống tạo ra sự đa dạng về sản phẩm phục vụ khách du lịch khi đến với địa phương.

Hiện nay, mô hình homestay đã trở nên rất phổ biến và được mở rộng ở nhiều điểm tham quan du lịch ở Sa Pa: Tả Van, Bản Hồ, Nậm Cang… nhưng mỗi làng lại có những đặc điểm riêng từ không gian, kiến trúc nhà nghỉ, cách trang trí không gian trong nhà đến các dịch vụ đi kèm tạo nên những sản phẩm văn hóa đặc trưng. Tả Phìn là một trong những điểm đến hấp dẫn và thực hiện khá hiệu quả dịch vụ du lịch này.