Triển lãm "Nhạc cụ truyền thống các dân tộc Việt Nam"

Phần trưng bày chung giới thiệu khái quát về văn hóa và âm nhạc tộc người, nhấn mạnh tính dân gian của nhạc cụ truyền thống thể hiện bản sắc văn hóa vùng và tộc người trong đại gia đình các dân tộc Việt Nam. Từ đó triển lãm đi sâu, giới thiệu nhạc cụ truyền thống của từng vùng văn hóa: Nhạc cụ truyền thống vùng đồng bằng, trung du Bắc Bộ. Âm nhạc truyền thống luôn gắn với đời sống người Kinh từ trong sinh hoạt đời thường đến các lễ hội và các loại hình nghệ thuật: Rối nước, chèo, chầu văn, hát xẩm, quan họ... Phần trưng bày này tập trung làm nổi bật đặc trưng văn hóa vùng đồng bằng Bắc Bộ với sưu tập con rối trong múa rối nước và các loại nhạc cụ: Ðàn bầu, sáo trúc, đàn nguyệt, đàn tranh, trống, nhị, phách; các loại nhạc cụ hát chèo: Trống đế, đàn nhị, đàn hồ, sáo, tiêu; nhạc cụ hát ca trù: Phách, đàn đáy, trống chầu; nhạc cụ dùng trong hát văn: Ðàn nguyệt, phách, thanh la, trống chầu. Nhạc cụ truyền thống các tộc người vùng thung lũng và núi cao phía bắc: Thung lũng là địa bàn sinh sống của các dân tộc Tày, Thái, Nùng, Mường, Lào, Lự, Sán Chay, Hoa, Ngái, Sán Dìu... Vùng núi cao phía bắc là địa bàn cư trú của các dân tộc Mông, Dao, Pà Thẻn, Pu Péo, Cờ Lao, La Chí, La Ha, Lô Lô, Phù Lá, Hà Nhì, La Hủ, Cống, Si La... Nghệ thuật dân gian và âm nhạc của các tộc người này khá phong phú, đa dạng và là món ăn tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày cũng như vào các dịp lễ hội. Nhạc cụ của các tộc người vùng thung lũng và núi cao phía bắc độc đáo và đặc sắc. Nội dung trưng bày gồm: Cây đàn tính sử dụng trong âm nhạc và nghi lễ tôn giáo của người Tày; trống tang sành của người Sán Chay; khèn bè của các tộc người Thái, Lào, Lự; thanh la, não bạt, trống, kèn, chuông lắc, khèn, sáo, nhạc sóc, não bạt, chuông lắc, lềnh phài... của các tộc người Tày, Mông, Dao, Lô Lô... Nhạc cụ truyền thống các dân tộc vùng duyên hải miền trung thể hiện đặc trưng văn hóa vùng duyên hải miền trung. Phần trưng bày thể hiện hình tượng tháp Chăm, không gian lễ hội Ka tê, biểu tượng Linga - Yoni, trưng bày các loại nhạc cụ điển hình: Trống Paranưng, trống Ghi-năng, kèn Saranai... Nhạc cụ truyền thống vùng Trường Sơn, Tây Nguyên: địa bàn sinh sống của các tộc người: Ơ Ðu, Bru, Vân Kiều, Co, Cà Tu, Tà Ôi, Ba Na, Xơ Ðăng, Cờ Ho, Mạ, Mnông, Xtiêng, Gié Triêng, Chơ Ro, Rơ Măm, Brâu, Gia Rai, Ê Ðê... Các tộc người vùng Trường Sơn, Tây Nguyên đã sáng tạo ra nhiều nhạc cụ phong phú, không chỉ sử dụng trong những dịp lễ hội mà trong cả sinh hoạt đời thường. Ðiển hình là cồng, chiêng, trống, sáo đinh năm, kèn sừng trâu, đàn trưng... Ðặc biệt, vùng đất Tây Nguyên nổi tiếng với nhạc cụ cồng, chiêng được hòa tấu trong các nghi lễ và vũ điệu cộng đồng. Ngày 25/11/2005, Không gian Cồng chiêng Tây Nguyên được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Nhạc cụ truyền thống các tộc người vùng Nam Bộ, nơi cư trú chủ yếu của các dân tộc: Kinh, Hoa, Khmer Nam Bộ và Chăm. Nhạc cụ của người Khmer Nam Bộ đa dạng, tiêu biểu là dàn nhạc ngũ âm gồm có năm âm thanh được đồng bào sử dụng trong các dịp múa hát dân ca, các dịp lễ, Tết. Phần lớn người Hoa ở Việt Nam cư trú ở TP Hồ Chí Minh, có nền nghệ thuật dân gian phong phú. Nhạc cụ của người Hoa gồm có: Sáo, kèn, hồ, nhị, đàn tì bà, tam thập lục, trống, thanh la, não bạt... Giới thiệu các loại nhạc cụ truyền thống đã qua cải tiến và nhạc cụ mới: Các loại nhạc cụ truyền thống đã cải tiến: đàn nhị, đàn tì bà, đàn nguyệt, đàn bầu điện, đàn Klôngpút theo hệ thống 7 âm, đàn trưng 3 dàn theo hệ thống 12 âm, đàn trưng cải tiến của NSND Ðỗ Lộc, sáo trúc cải tiến theo hệ thống 12 âm, đàn Tứ Trầm điện theo kiểu Ghi-ta-bat (nhạc cụ điện tử), sáo Mông cải tiến của NSND Kim Vĩnh (Lào Cai), đàn tranh cải tiến của NSND Ðỗ Phương Bảo... Các tỉnh, thành phố: Hà Nội, Sơn La, Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam, Ðác Lắc, TP Hồ Chí Minh đều có khu trưng bày riêng thể hiện bản sắc văn hóa của địa phương mình. Trong các gian trưng bày nhạc cụ đều có biểu diễn một số nhạc cụ tiêu biểu. Ðặc biệt trong thời gian triển lãm có hai chương trình biểu diễn lớn: Chương trình biểu diễn nhạc cụ truyền thống chào mừng 80 năm Ngày thành lập Ðảng được tổ chức tại Nhà hát Lớn, Hà Nội vào 19 giờ 30 phút ngày 1/2 với sự tham gia của nhiều đoàn nghệ thuật đến từ các tỉnh, thành phố. Ðây là chương trình nghệ thuật lựa chọn các tiết mục đặc sắc mang đậm nét bản sắc văn hóa dân tộc của các vùng, miền, người tham gia là các nghệ nhân, nghệ sĩ, nhạc công chuyên hoặc không chuyên tại các địa phương với các hình thức biểu diễn ca múa nhạc dân tộc, trình diễn nhạc cụ dân tộc... Tổ chức thi biểu diễn nhạc cụ truyền thống dành cho thiếu niên: Ban Tổ chức phối hợp với Báo Thiếu niên Tiền phong và Quỹ học bổng Vừ A Dính tổ chức trong hai ngày 30 và 31/1. Ðối tượng dự thi là tất cả các em thiếu niên từ 10 đến 15 tuổi không phân biệt nam nữ, dân tộc có khả năng biểu diễn một trong các nhạc cụ dân tộc: đàn nhị, đàn tranh, sáo và tiêu, đàn bầu, đàn nguyệt, đàn trưng, khèn, kèn bầu, đàn tính, dàn trống, cồng chiêng, đàn đá, đàn klông-pút, kèn lá, đàn môi...