Đậm đà ba khía muối
Tại vùng ngập mặn Cà Mau, ba khía chủ yếu tập trung nhiều ở Rạch Gốc, huyện Ngọc Hiển; Năm Căn, Đầm Dơi. Ba khía thường đào hang ở những vạc rừng khô. Để bắt ba khía, theo những người ở địa phương kể, họ trang bị bao tay, thùng đựng (hoặc giỏ tre) và đèn (ngày xưa dùng đuốc)…
Bắt ba khía phải lẹ tay, bằng không chúng chạy vào hang hoặc kẹp vào tay rất đau. Từ tháng 4-5 âm lịch, mùa sa mưa đến, cây mắm, cây cóc ra trái, con ba khía có nguồn thức ăn, có nước ngọt uống, bắt đầu lột vỏ, có trứng.
Tháng 7-8 âl, mùa ba khía đẻ trứng cũng là mùa hội tụ của chúng, đặc biệt vào những đêm tối trời, ba khía lên khỏi hang. Chúng bám đầy thân cây mắm, cây cóc, bò trên bãi bùn ven bờ rạch. Lúc này con ba khía đặc biệt ngon, thịt chắc, có gạch son. Người sành nghề săn bắt gọi đây là mùa hội ba khía. Thời điểm này, người ta không bắt từng con mà quơ hốt từng nhóm 5-7 con.
Bắt ba khía là một nghề vô cùng cực nhọc, không phải vì lội xa mà là vừa bắt ba khía, vừa phải đối phó với muỗi rừng và bù mắc. Bắt ba khía tuy cực nhưng rất vui. Dân địa phương có kinh nghiệm cho rằng ba khía gạch son, thịt chắc là do ăn trái mắm đen, còn ăn trái mắm trắng gạch màu tro không ngon bằng.
Muối ba khía cũng đòi hỏi lắm công phu. Ba khía bắt về rửa sạch bằng nước mặn trước khi muối. Nước muối không được nhạt hay mặn quá, nấu sôi để nguội cho tí cơm nguội vào, khi hạt cơm nổi lên thì bỏ ba khía vào muối, để chừng 5 ngày là dùng được. Ba khía vẫn giữ màu sắc như lúc còn sống là đạt chất lượng. Những con ba khía cái, yếm đầy trứng, gạch đầy mai mới là ngon.
Muốn ăn ba khía muối ngon lấy ba khía con lớn, rửa sạch rồi tách cho vào tô trộn đều với gia vị gồm: tỏi, ớt, bột ngọt, đường, và nước cốt chanh trộn đều để cách ngày là ngon nhất. Có người thích ăn kiểu "dã chiến" bằng cách xé ba khía ra ăn với cơm nguội hoặc trái cây như: ổi, cóc, xoài…, gỡ gạch trong mai ra ăn để thưởng thức vị ngọt thơm.
Một lần ăn ba khía muối thì khó mà quên được vị đậm đà khó tả của món ăn tuy bình dân nhưng thấm đậm tình quê hương của một vùng đất cực Nam này./.
