Thưởng thức vị quê trong món dưa chuối

Chuối là loại cây được trồng nhiều nơi xứ Quảng. Nhưng chỉ có chuối sứ (chuối chát) mới được chọn để làm dưa chuối, bởi chuối sứ có hạt, vị hơi chát, khi làm dưa sẽ có vị dai và chát dịu, hòa quyện với các vị chua, ngọt, cay của nước dầm tạo nên những hương vị rất thơm, rất đặc trưng mà các loại chuối lùn, chuối bom, chuối mốc, chuối tiêu,... không thể nào có được.

Chuối sứ ra trái quanh năm nên hầu như mùa nào người quê tôi cũng có thể làm món dưa chuối. Đặc biệt vào những ngày giỗ, chạp, tết thì trong nhà thường có lọ dưa chuối để ăn kèm với cơm, vừa kích thích vị giác, vừa đỡ ngán khi ăn nhiều thịt cá. Dưa chuối còn được dùng làm mồi nhậu lai rai, vừa dân dã, lại vừa thanh tao, mộc mạc, chân chất và ấm nồng tình quê.

Sau khi cắt hoa chuối khoảng ba tuần là lúc các bà nội trợ hái buồng chuối  non mang vào nấu canh, làm gỏi và cả món dưa chuối. Dưa chuối tương đối dễ làm nhưng để làm được một lọ dưa chuối thơm ngon, bắt mắt và nhiều hương vị cũng cần nhiều sự tỉ mỉ, tinh tế, khéo léo cùng vài bí quyết nhỏ của người nội trợ.

Chuối sứ có nhiều mủ nên để chuối nhả hết mủ và giữ được màu trắng của ruột chuối thì khi hái chuối vào phải mang ra gọt vỏ và ngâm chuối vào thau nước ngay. Thường thì người ta gọt vỏ và cắt bỏ đầu trên của trái chuối, giữ lại phần đuôi để tạo dáng hình con cá cho món dưa. Chính vì vậy mà nhiều người còn gọi dưa chuối là “cá” chuối.

Dùng dao cắt nhẹ thân trái chuối thành những lát thật mỏng nhưng không làm đứt lìa thân trái chuối. Những trái chuối sau khi cắt xong được ngâm ngay vào thau nước có pha một ít nước cốt chanh để chuối nhả hết mủ và không bị hóp gió, chuyển màu thâm xám. Sau đó vớt chuối ra rổ, để ráo rồi sắp vào lọ thủy tinh. Đổ hỗn hợp nước dầm gồm giấm, đường, gừng, tỏi, ớt và một lượng muối vừa đủ sao cho chuối phải ngập trong nước dầm.

Khoảng bốn ngày sau chuối ngấm gia vị, có màu trắng đục, mềm mại, thơm nồng là có thể dùng được. Khi ăn chỉ cần gắp vài trái dưa chuối ra rồi dùng tay ép nhẹ cho dưa chảy bớt nước, khéo léo tạo hình con cá cho món dưa thêm đẹp mắt. Món ăn thanh tao với vị chua của giấm, ngọt của đường, mặn mà của muối, cay của ớt và ấm nóng của gừng già quyện lẫn vào nhau rất thơm ngon, lạ miệng mà những món dưa  khác không thể có được.

Tuy chỉ là một món ăn dân dã chốn đồng quê, nhưng dưa chuối đã để lại nổi nhớ da diết trong lòng những người con xứ Quảng xa quê mỗi khi nhớ về với những bông hoa chuối hồng tươi và những trái chuối non trong khu vườn quê yên tĩnh, thanh bình của mẹ năm nào.