Chuối - thức ăn quý và bổ dưỡng
Thời xưa, chuối không được người ta trân trọng như trầu cau trong lễ cưới, chào mời (“miếng trầu là đầu câu chuyện”), nhưng chuối quả lại là nguồn thức ăn rất bổ dưỡng không thể thiếu, từ thân chuối, bẹ chuối, lá chuối, trái chuối, đều dùng được cả. Đặc biệt trái chuối được chế biến bằng nhiều cách, ngon, bổ lại cho nhiều dinh dưỡng.
Chuối con (cây chuối non) xắt nhỏ trộn với rau răm làm gỏi thịt gà luộc xé phay ăn rất ngon, chuối cây làm dưa ăn với mắm kho lươn rất hấp dẫn, đây là hai món ăn thường dùng ở nông thôn. Bẹ chuối, cọng chuối dùng làm dây, làm chỉ dệt vải. Lá chuối dùng để gói bánh. Bắp chuối làm gỏi trộn thịt gà, gỏi tôm gỏi tép, chấm muối, ớt, chanh ăn. Ngày xưa ông bà mình nghèo đôi khi cũng ăn củ chuối.
Chuối có nhiều loại: Chuối xiêm, chuối ngự, chuối lá, chuối tiêu… Chuối non, già, chín đều dùng được, trái non tước vỏ xắt mỏng ăn với lươn kho mắm rất ngon; chuối chín, chuối nướng, chuối nấu, chuối chưng, chuối chiên… thì ai cũng biết, đã ăn nhiều lần. Nhưng để có hương vị đặc biệt của chuối chín cũng phải mất nhiều thì giờ và công phu mới làm thành sản phẩm ngon và thú vị. Chuối chín ngon nhất phải là chuối chín cây, loại chuối này người ở chợ hoặc thành thị thì ít có dịp thưởng thức, ở vườn người ta đốn chuối khi trái già, bán xanh hoặc dú trong lu chín rồi bán. Chuối “dú” để trong lu, phủ lá lên, đậy nắp lại đôi ba ngày chuối mới chín. Ăn chuối chín này ngon nhưng không bằng để chuối chín trên cây. Muốn ăn chuối chín cây cần phải chịu khó, chuối chín bắt đầu từ nải trên đi xuống khi hết buồng cũng mất nhiều ngày, nếu để trần như vậy chim sẽ ăn hết, muốn chuối chín chim không ăn người ta phải lấy một cái bao trùm kín buồng chuối, đợi cho chuối chín hết buồng mới chặt xuống, trái chuối vàng nghệ trông thấy hấp dẫn, ăn lại ngọt thanh, hương thơm dễ chịu. Chuối chín để vỏ vàng có chấm nâu li ti bằng hột tiêu gọi là chuối trứng quốc ăn càng ngon hơn. Khi chuối chín, người ta lột vỏ ép phơi khô, xắt nhỏ ngào đường. Đây là món ăn truyền thống không thể thiếu được dùng thay bánh mứt để tiếp khách ở nông thôn. Nó có đầy đủ các hương vị, ngọt, dòn, béo, thơm ngon, nhai miếng chuối khô, uống ly nước trà mới thấy thấm thía tình đời, mới thấy gần gũi với thiên nhiên.
Nhưng để có món chuối ăn thật ngon thì ít người biết đến món chuối (xiêm) phơi sương ăn bổ khoẻ, lên cân, mắt sáng, cười tươi, nước da hồng hào đẹp hẳn ra.
Chuối chín từ trên cây, lựa trái mập ú, no tròn vỏ vàng đều có chấm li ti, lột vỏ để trong tô từ hai đến ba trái mỗi lần ăn, đường phèn cà nhỏ chừng hai muỗng canh, rắc đều lên chuối sau đó lấy miếng vải mùng bịt kín tô. Khi mặt trời vừa khuất, đem tô chuối này để lên chỗ cao thoáng, không khí trong lành, qua một đêm chúng ta lấy xuống ăn dùng cái muỗng xắn từng miếng nhỏ đưa vào miệng, chất ngọt đậm, nồng, hơi lạnh nuốt tới đâu nghe chạy đến đó, ngọt ngon lạ lùng. Đây là món ăn độc đáo tuyệt vời.
Trái chuối giàu vitamin C, có vitamin B1, B2, B12 giúp ngăn ngừa thiếu máu, Vitamin A bảo vệ thị lực, Vitamin D và E. Ngoài ra chuối còn có canxi, sắt, magiê,… là loại trái cây có nhiều năng lượng dùng cho mọi lứa tuổi. Chuối được khuyên dùng cho trẻ em và người bệnh, người mỏi mệt. Chuối vừa là món ăn ngon vừa là bài thuốc quý.
