Châu Âu định hình chiến lược du lịch theo hướng bền vững

Thời gian gần đây tại châu Âu, nhiều điểm đến nổi tiếng như Venice (Italy), Barcelona (Tây Ban Nha) hay Paris (Pháp)… phải đối mặt với bài toán “du lịch quá tải” và sức ép môi trường ngày càng nặng nề. Trong bối cảnh đó, Liên minh châu Âu (EU) đang từng bước xây dựng Chiến lược Du lịch châu Âu 2026 - kế hoạch đầu tiên đặt tính bền vững làm nguyên tắc trung tâm, hướng tới cân bằng giữa phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường và phúc lợi cộng đồng.

Khu vực đồi Montmartre ở Paris (Pháp) là địa điểm thu hút rất đông du khách. Nguồn: Reuters

Mô hình du lịch bền vững của Thụy Sĩ

Các thành phố châu Âu đang phải đối mặt với thách thức ngày càng lớn trong việc cân bằng giữa lợi ích kinh tế từ du lịch và phúc lợi của cư dân. Sự gia tăng nhanh chóng của lượng khách du lịch tại một số điểm đến đã tạo áp lực lớn lên cơ sở hạ tầng, gây ra tình trạng ô nhiễm và ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống của người dân địa phương.

Trước tình hình này, nhiều thành phố ở châu Âu đã bắt đầu tham khảo và áp dụng mô hình du lịch bền vững của Thụy Sĩ - quốc gia đã phát triển các chiến lược đổi mới nhằm vừa đón tiếp du khách, vừa gìn giữ di sản thiên nhiên. Một trong những điểm nổi bật là Thụy Sĩ tập trung phát triển vận tải đường sắt, sử dụng hoàn toàn nguồn năng lượng tái tạo từ thủy điện. Giải pháp này không chỉ thân thiện với môi trường mà còn giúp phân bổ hợp lý hơn dòng khách du lịch trên toàn quốc, đồng thời giảm lượng khí thải carbon. Việc khuyến khích du lịch bằng tàu hỏa, nhất là trong mùa thấp điểm, giúp du khách khám phá nhiều vùng đất mới, giảm thiểu tình trạng quá tải ở các điểm đến nổi tiếng trong mùa cao điểm.

Du khách tham quan vùng núi Rigi tại Lucerne, Thụy Sĩ. Nguồn: Reuters

Bên cạnh đó, Thụy Sĩ còn đẩy mạnh quảng bá du lịch trái mùa thông qua các chiến dịch truyền thông ấn tượng, giúp giảm áp lực cho các điểm đến vào cao điểm, đồng thời thu hút những du khách ưa thích trải nghiệm yên bình, góp phần thúc đẩy sự ổn định kinh tế du lịch quanh năm.

Trước lượng lớn du khách đổ về các điểm đến như Lauterbrunnen, Thụy Sĩ đã áp dụng hình thức thuế du lịch với mức phí 5 franc/khách. Khoản thu này được dùng để phát triển và bảo trì cơ sở hạ tầng địa phương như bãi đậu xe, nhà vệ sinh, góp phần trực tiếp giải quyết các thách thức do du lịch quá tải gây ra. Nhờ đó, trải nghiệm của du khách được đảm bảo, đồng thời chất lượng cuộc sống của người dân không bị ảnh hưởng tiêu cực.

Mô hình này chứng minh rằng, dù mức thuế có thể chỉ mang tính biểu tượng, nhưng lại tạo ra nguồn lực đáng kể cho việc duy trì và bảo tồn các di sản thiên nhiên, văn hóa. Số tiền thu được sẽ được tái đầu tư ngay tại địa phương, giúp giảm bớt gánh nặng cho ngân sách thành phố và đáp ứng được kỳ vọng của cả du khách lẫn cộng đồng dân cư.

Nguồn thu từ thuế du lịch còn hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng bền vững, nâng cao khả năng tiếp cận và quản lý các khu du lịch. Nhờ đó, sự cân bằng giữa phát triển du lịch và bảo vệ môi trường được duy trì, cho thấy rằng sự hòa nhập của du khách và cộng đồng địa phương có thể diễn ra một cách hài hòa và tích cực.

Du lịch bền vững - tâm điểm chú ý tại châu Âu

Cuộc tuần hành phản đối quá tải du lịch tại quần đảo Canary, Tây Ban Nha. Nguồn: Reuters

Hiện nay, nhiều thành phố lớn ở châu Âu đã chủ động triển khai các biện pháp du lịch bền vững theo mô hình của Thụy Sĩ, tập trung vào việc sử dụng năng lượng sạch và áp dụng thuế tham quan bắt buộc. Venice (Italy) và Barcelona (Tây Ban Nha) là những ví dụ tiêu biểu, khi các địa phương này đã tích cực đưa ra các chính sách hạn chế lượng khách quá tải bằng cách thu thuế du lịch, đồng thời đẩy mạnh sử dụng các phương tiện giao thông thân thiện với môi trường.

Đối với Paris (Pháp), mức thuế du lịch được duy trì ở mức biểu tượng. Khác với Venice hay Barcelona, Paris có diện tích rộng lớn hơn cùng với khả năng tiếp nhận số lượng du khách vượt trội, giúp thành phố có thể “chịu tải” tốt hơn. Ngoài ra, Paris cũng đang dần triển khai hệ thống giao thông sử dụng năng lượng sạch, tạo điều kiện cho du khách tham gia vào quá trình phát triển du lịch bền vững, góp phần bảo vệ môi trường đô thị.

Tại Croatia, các khách sạn thân thiện với môi trường đã phát triển mạnh mẽ, với khoảng 20 cơ sở lưu trú được trang bị hệ thống pin Mặt Trời, cửa sổ kính hai lớp, cùng hệ thống sưởi ấm, thông gió và điều hòa không khí tiên tiến. Những cải tiến này không chỉ giúp tiết kiệm năng lượng mà còn nâng cao chất lượng dịch vụ cho du khách.

Đón tiếp hơn 50.000 du khách mỗi năm, khu vực Hypogeum (Malta) - một Di sản thế giới đã được UNESCO ghi danh, đã lắp đặt hệ thống kiểm soát khí hậu, đảm bảo nhiệt độ và độ ẩm luôn ổn định, qua đó bảo vệ các bức bích họa cổ tránh bị mục nát do tác động của môi trường.

Một hệ thống quản lý lưu lượng khách du lịch tại Venice, Italy. Nguồn: Reuters

Thêm vào đó, nhiều địa phương tại châu Âu đã chủ động triển khai các mức thuế du lịch khác nhau nhằm điều tiết dòng khách. Ví dụ, ở Venice, thuế du lịch trong ngày có giá cao hơn so với du lịch dài ngày. Biện pháp này giúp giảm lượng du khách vãng lai, tăng nguồn thu cho thành phố, qua đó tăng ngân sách để bảo trì cơ sở hạ tầng thiết yếu.

Một số thành phố lớn còn áp dụng hình thức bán vé tham quan giới hạn số lượng theo ngày, chỉ dành cho một số công ty du lịch. Mô hình này đã được triển khai ở các địa điểm nổi tiếng của Pháp như bảo tàng Louvre, tháp Eiffel, cung điện Versailles nhằm giới hạn số lượng khách, giúp các công ty du lịch quản lý hiệu quả dòng khách, tổ chức sắp xếp hợp lý và tránh tình trạng quá tải tại các điểm tham quan nổi bật.

Một trong những giải pháp quan trọng đang được các quốc gia châu Âu triển khai là phát triển hệ thống giao thông sử dụng năng lượng sạch. Các phương tiện như tàu điện, ô tô điện, xe buýt chạy điện… được đầu tư mạnh mẽ nhằm mang lại nhiều lựa chọn thân thiện với môi trường cho du khách, đồng thời giảm thiểu khí thải và ô nhiễm từ các loại năng lượng hóa thạch như xăng, dầu, than.

Việc phát triển giao thông xanh không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn tạo điều kiện để các điểm đến mới thu hút khách du lịch. Khi việc di chuyển trở nên thuận lợi, du khách sẽ dễ dàng tham quan những lộ trình dài hơn, xa hơn, giảm sự tập trung vào các điểm biểu tượng ở trung tâm. Chính phủ nhiều nước còn khuyến khích doanh nghiệp truyền thống trong lĩnh vực may mặc, ẩm thực, mỹ nghệ... chuyển sang làm du lịch, đưa du khách tham quan các cơ sở sản xuất lâu đời và khám phá các di tích lịch sử. Nhờ đó, các doanh nghiệp có thêm nguồn thu bền vững, tiếp tục duy trì và tái đầu tư vào sản phẩm thân thiện với môi trường.

Nhìn chung, du lịch bền vững đã và đang trở thành tâm điểm chú ý tại châu Âu. Đến năm 2026, Ủy ban châu Âu dự kiến sẽ lựa chọn một "Thủ đô du lịch thông minh châu Âu" và một "Thành phố tiên phong xanh cho du lịch thông minh". Mô hình này mở ra cơ hội cho các đô thị và điểm đến có dân số từ 25.000 - 100.000 người, thúc đẩy sự tham gia rộng rãi vào quá trình chuyển đổi hướng tới du lịch bền vững.

Anh Tuấn