Đà Nẵng: Bền bỉ giữ nhịp di sản Bài chòi nơi phố cổ

Hô Bài chòi trên phố cổ thành một sản phẩm du lịch hấp dẫn của Hội An

Kể từ khi được vinh danh, Bài chòi đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa và du lịch của phố cổ, nơi các nghệ nhân, du khách và cộng đồng địa phương hòa mình vào những âm điệu truyền thống. Hội An đã kiên trì bảo tồn và phát huy di sản thông qua việc truyền dạy trong nhà trường và các lớp học dành cho thế hệ trẻ, giúp Bài chòi tiếp tục sống mãi với thời gian.

Nuôi dưỡng tình yêu Bài chòi từ gốc rễ

Bài chòi là một trò chơi dân gian đậm đà tinh thần cộng đồng, đồng thời là di sản sống được bao thế hệ ở Hội An gìn giữ và bồi đắp qua từng thời kỳ. Di sản này đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa phố cổ, gắn liền với truyền thống và đời sống tinh thần của người dân nơi đây.

Hội An đã kiên trì triển khai nhiều giải pháp bảo tồn và phát huy Bài chòi một cách bền vững, giúp di sản hòa nhập sâu vào đời sống đương đại, trở thành nét văn hóa đặc sắc, sống động và gắn kết cộng đồng.

Kể từ năm 2004, Trung tâm Bảo tồn Di sản văn hóa Hội An đã phối hợp với ngành Giáo dục đưa Bài chòi vào học đường, tổ chức lớp học hát dân ca miễn phí tại hoạt động “Phố đêm”. Việc truyền dạy Bài chòi tại các trường học không chỉ giúp nuôi dưỡng tình yêu với di sản từ những gốc rễ mà còn tạo nền tảng vững chắc cho tương lai.

Các nghệ nhân đã trực tiếp đến các trường học để hướng dẫn học sinh kỹ năng hô hát truyền thống, từ cách gõ phách, giữ nhịp đến cách nhả chữ theo đúng phong cách Bài chòi. Qua đó, các em học sinh đã tiếp thu tri thức di sản, đồng thời được truyền cảm hứng để yêu thích và tự hào về nghệ thuật dân gian của quê hương.

Song song đó, Hội An cũng tổ chức các lớp dạy Bài chòi và nhạc cụ dân tộc cho những bạn trẻ đam mê bộ môn này, giúp họ rèn luyện kỹ thuật biểu diễn và nâng cao kiến thức âm nhạc, trở thành nguồn nhân lực quan trọng trong việc duy trì Bài chòi như một “di sản sống”. Nhiều người trẻ đã trưởng thành từ các lớp học này và trở thành nghệ nhân, tham gia trình diễn và truyền dạy cho thế hệ tiếp theo.

Nghệ thuật Bài chòi tại Hội An không chỉ là di sản văn hóa mà còn là một sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng. Mỗi tối tại bùng binh An Hội, các nghệ nhân từ Trung tâm Bảo tồn Di sản Hội An lại tổ chức các buổi trình diễn Bài chòi phục vụ du khách, tạo nên một không gian ấm cúng và gần gũi, dễ dàng kết nối mọi người vào nhịp điệu dân gian. Chương trình thực sự là một phần không thể thiếu trong hoạt động du lịch nơi phố cổ.

Hội An, với danh hiệu “thành phố sáng tạo”, không ngừng đưa Bài chòi giới thiệu tại các sự kiện, lễ hội và giao lưu quốc tế. Từ đó, di sản được giữ nguyên tinh thần truyền thống, lan tỏa và kết nối với đời sống đương đại, trở thành một nét văn hóa đặc sắc, đầy sức sống và sự gắn kết trong cộng đồng.

Phát triển di sản Bài chòi trong đời sống đương đại

Kế hoạch bảo tồn và phát huy giá trị di sản Bài chòi gắn với phát triển bền vững trong giai đoạn 2024 - 2030 đã được Hội An phê duyệt triển khai tại 13 xã, phường và các trường học trước khi thành phố sáp nhập và vận hành mô hình chính quyền hai cấp.

Năm 2025 đánh dấu cột mốc quan trọng khi Hội An kỷ niệm hai năm từ khi được UNESCO công nhận là Thành phố sáng tạo trong lĩnh vực Thủ công và Nghệ thuật dân gian. Danh hiệu này vừa là niềm vinh dự vừa mở ra hành trình kết nối và tái sinh văn hóa, xây dựng không gian đa sắc màu cho cộng đồng biết nuôi dưỡng bản sắc qua năng lượng sáng tạo.

Cũng trong năm 2025, sau khi sáp nhập vào thành phố Đà Nẵng, Hội An bước vào một giai đoạn mới, mở ra cơ hội kết nối vùng và xây dựng không gian sáng tạo, tạo thành hành lang sáng tạo miền Trung với bản sắc văn hóa và nguồn lực con người đặc trưng.

Đây là dịp để Hội An củng cố thương hiệu, quảng bá hình ảnh, đặc biệt là trong lĩnh vực nghệ thuật dân gian, nhằm thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hóa. Tinh thần di sản vẫn luôn là giá trị cốt lõi của Hội An, nơi mà truyền thống và hiện đại hòa quyện, kết nối qua ngôn ngữ sáng tạo và cảm hứng.

Một sáng kiến quan trọng mà Hội An cam kết thực hiện sau khi gia nhập mạng lưới Thành phố sáng tạo toàn cầu của UNESCO là dự án “Ươm mầm tài năng sáng tạo trẻ”. Đây là nội dung trọng tâm của Đề án “Hội An - Thành phố sáng tạo” giai đoạn 2024-2027, định hướng đến năm 2030, đặc biệt trong lĩnh vực nghệ thuật dân gian và thủ công.

Theo đề án, Trung tâm Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An sẽ tiếp tục mở lớp dạy hát dân ca, Bài chòi tại 4 trường THCS trên địa bàn và duy trì các lớp học hát dân ca hằng đêm tại khu phố cổ dành cho thiếu nhi và du khách tham gia trải nghiệm.

Các hoạt động này nhằm phát huy, quảng bá nghệ thuật Bài chòi đến cộng đồng, tăng cường tính sáng tạo trong ca từ, phong cách diễn xướng và thực hành mới, khẳng định vị thế và tiềm năng của Hội An trong lĩnh vực Thủ công và Nghệ thuật dân gian.

Tương lai, Hội An tiếp tục coi di sản Bài chòi là trọng tâm của chiến lược bảo tồn đi đôi với phát triển. Di sản Bài chòi sẽ tiếp tục được nuôi dưỡng, truyền dạy và lan tỏa, bén rễ sâu trong đời sống văn hóa. Hội An cũng sẽ có cơ hội xây dựng một đề án riêng về nghệ thuật Bài chòi, nhằm tranh thủ các nguồn lực nghiên cứu, đầu tư và phát triển bộ môn nghệ thuật này trong không gian đô thị sáng tạo.

Khánh Chi