Lễ đón nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia “Lễ hội Lồng tông của người Tày” tỉnh Tuyên Quang
Tại buổi lễ, đồng chí Nguyễn Vũ Phan, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch trình bày báo cáo tóm tắt về di sản văn hóa phi vật thể Lễ hội Lồng tông của người Tày tỉnh Tuyên Quang. Lễ hội Lồng tông (xuống đồng) là loại hình sinh hoạt văn hóa dân gian, cầu mùa của cư dân nông nghiệp trồng lúa nước, thể hiện tín ngưỡng phồn thực cổ xưa và kết hợp với thờ Thành Hoàng làng, Địa thần, những người có công với đất nước, khai lập làng... Lồng tông là lễ hội tiêu biểu của người Tày - Nùng tỉnh Tuyên Quang. Lễ hội Lồng tông của người Tày được tổ chức ở các địa bàn huyện Lâm Bình, Chiêm Hóa, Nà Hang, Sơn Dương và Hàm Yên. Lễ hội được tổ chức vào đầu xuân, thời điểm giao hòa âm dương, cầu mong mùa màng, muôn vật sinh sôi nảy nở, cầu cho muôn người bước vào năm mới bình an, khang thái.
Nhận thức được tầm quan trọng giá trị của các di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh, trong đó có Nghi lễ hát Then và Lễ hội Lồng tông của dân tộc Tày, tỉnh ta đã ban hành Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa phi vật thể các dân tộc thiểu số ở Tuyên Quang”, triển khai kế hoạch kiểm kê di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, chỉ đạo ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch thực hiện các biện pháp tổng điều tra, trên cơ sở đó tham mưu, đề xuất các giải pháp bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị loại hình di sản phi vật thể đặc sắc, độc đáo. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã lập hồ sơ khoa học báo cáo UBND tỉnh trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị công nhận Nghi lễ hát Then và Lễ hội Lồng tông của người Tày là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Phát biểu tại buổi lễ, đồng chí Đặng Thị Bích Liên, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đánh giá cao việc tỉnh Tuyên Quang đã duy trì và bảo tồn được nhiều lễ hội văn hóa phi vật thể như: Nhảy lửa của dân tộc Pà Thẻn, hát Then của dân tộc Tày, cấp sắc của dân tộc Dao và Cao Lan… Việc Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ký quyết định công nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho Nghi lễ hát Then và Lễ hội Lồng tông của người Tày tỉnh Tuyên Quang khẳng định giá trị của hai di sản này cũng như ghi nhận sự nỗ lực cố gắng bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa của địa phương. Đồng chí đề nghị, tỉnh Tuyên Quang có kế hoạch kiểm kê, nhằm bảo tồn, phục hồi, phát triển Nghi lễ Then và Lễ hội Lồng tông gắn với phát triển kinh tế, du lịch của tỉnh; thực hiện Đề án “Bảo tồn các giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số Việt Nam đến năm 2020” như phong tục tập quán, ngôn ngữ, trang phục, nhạc cụ...
Lễ hội Lồng tông huyện Lâm Bình năm 2013 diễn ra với hai phần. Phần lễ gồm, Lễ rước mâm tồng từ đền Pú Bảo về sân vận động. Dẫn đầu đoàn rước là 7 nam thanh niên tay cầm cành lá với ý nghĩa xua đi tà khí, tiếp đến đội cầm cờ hội tượng trưng cho ngũ hành. 9 mâm tồng là các sản vật của địa phương dâng để tạ ơn các vị thần đã phù hộ cho nhân dân địa phương có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Tiếp đó thầy cúng thực hiện nghi lễ tạ ơn các vị thần. Sau phần dâng hương của các đồng chí lãnh đạo tỉnh, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, lãnh đạo huyện Lâm Bình là nghi lễ tịch điền do đồng chí Chủ tịch Hội Nông dân huyện Lâm Bình thực hiện mong điều may mắn đầu năm sẽ mang lại dân khang, vật thịnh, mùa màng bội thu.
Lễ hội Lồng tông huyện Lâm Bình năm 2013 gắn với hoạt động tín ngưỡng tại đền Pú Bảo thờ đức Quận Công Nguyễn Thế Quần (nhân dân địa phương thường gọi là Đức Quận Công Thiếu Bảo) là người có tài, đức vẹn toàn, chăm lo đến đời sống của muôn dân, chăm lo việc học hành của trẻ nhỏ và cũng là người đã có công dẹp tan giặc loạn ở xứ Tuyên Quang khoảng thế kỷ XVI. Đền Pú Bảo tọa ở cánh đồng Nà Tha, thôn Bản Kè B, xã Lăng Can. Với những giá trị đó, UBND tỉnh đã trao Bằng công nhận di tích lịch sử cấp tỉnh Đền Pú Bảo cho xã Lăng Can, huyện Lâm Bình.
Sau lễ đón nhận diễn ra màn múa hát hoành tráng với chủ đề “Hương sắc Lâm Bình” do các diễn viên Đoàn Nghệ thuật Dân tộc tỉnh và hơn 400 học sinh Trường THPT Thượng Lâm (Lâm Bình) thể hiện. Phần hội diễn ra nhiều trò chơi dân gian như tung còn, đánh yến, đánh pam, kéo co, thi đấu bóng chuyền.../.
